Dislalija
ŠTA JE DISLALIJA?
Poremećaj izgovora pojedinih glasova
Dyslalia je artikulacioni poremećaj koji podrazumeva nemogućnost ili nepravilnost u izgovoru pojedinih glasova. Prvenstveno ispoljavaja se u vidu: nepravilnog izgovora glasova, izostavljanja glasova ili njihove zamene.
Dislalija se ispoljava kao nepravilan izgovor glasova ali bez ograničene pokretljivosti govornih organa i teškoća u motornom planiranju. Nekada uzrok dislalije mogu biti i fonološke smetnje.
Jedan je od najčešćih govornih poremećaja kod dece (20-40%) čije netretiranje dovodi do trajnih nepravilnosti u izgovoru koje se karakterišu kao šuškanje ili nepravilan izgovor glasa R itd.
Takođe, istraživanja su pokazala da se osobe sa govornim poremećajima doživljavaju kao drugačije u odnosu na osobe bez takvih smetnji, sa polazištem da različite kulturne grupe imaju različite stavove o ovom pitanju. Osobe sa artikulacionim smetnjama bez obzira na uzrast posmatraju se više negativno od strane vršnjaka. Percepirajući ih kao manje inteligentne, obrazovane i „korisne“. Navodi se da dete sa govorno-jezičkim poremećajem manje komunicira sa vršnjacima i ima manje drugova sa kojima se igra. Adolescent sa jezičkim poremećajem izbegava kontakte sa suprotnim polom, što se odražava na njegov emocionalni i socijalni život.
Kod osoba sa artikulaciono-fonološkim poremećajima koje su podvrgnute intervenciji govorne terapije došlo je do znatnog smanjenja psiho-socijalne disfunkcionalnosti kako u psihičkom tako i socijalnom funkcionisanju.
KAKO SE ISPOLJAVA?
Dislalija se manifestuje kroz nepravilan izgovor, najčešće, grupe glasova: firkativa i afrikata (S,Z,C,Š,Ž,Č,Dž,Ć,Đ), laterala (L,Lj), vibranta (R), ređe zamene glasova T sa K, G sa D i obratno. Dešava se i da se pojedini glasovi uopšte ne izgovaraju.
KAKO SE DIJAGNOSTIKUJE?
Dislalija se dijagnostikuje primenom artikulacionih testova uz praćenje uzrasnih normi u izgovoru glasova, procenom funkcioanlnosti pokreta i sposobnosti motornog planiranja. Dete na određenom uzrastu treba pravilno da izgovara:
| Uzrast u godinama | Izgovorne norme |
| 1-2 | A, O, E, M, P, B |
| 2-3 | I, U, J, T, D, K, G, N, NJ, V, F, H |
| 3,6 – 4 | S, Z, C, Ć, Đ, |
| 4 – 5 | Š, Ž, Č, DŽ, L |
| 5 – 6 | LJ, R |
KAKO SE LEČI? (Logopedske terapijske procedure)
U Centru Logomedika se vrlo uspešno, u kratkom vremenskom periodu, koriguju sve nepravilnosti u izgovoru glasova bez obzira o kojem se uzrastu radi.
Postupak koji se sastoji iz:
- demonstriranja pravilnih modela logomotorike za izgovor glasa;
- pravilno pozicioniranje glasa uz primenu logopedskih sondi i digitalnog logopedskog seta
- uvežbavanje pravilnog izgovora u rečima i rečenicama uz primenu Digitalnog logopedskog seta.
Sve pojedinačne modele u terapijskoj seansi klijent (dete) aktivno reprodukuje a logoped raznim povratnim signalima informiše dete o stepenu uspešnosti ovladavanja konkretnim modelom.
Napomena: terapijsku seansu logoped izvodi uz korišćenje logopedskih instrumenata: DIGITALNOG LOGOPEDSKOG SETA, TalkTools alata i logooedskih sondi.
Ovi uređaji omogućuju vizuelnu kontrolu pojedinih fizičkih karakteristika glasa, omogućuju taktilnu stimulaciju i razvoj taktilne percepcije te aktivno stimulisanje percepcije govora.
Roditelj se paralelno obučava za praktično izvođenje aktuelnih modela neposrednim prisustvom.
Dužina tretmana zavisi od broja glasova koji se nepravilno izgovoraju. Npr. tretman grupe glasova frikativa i afrikata kod dece ne bi trebalo da traje duže od 3 meseca; laterali (L,Lj) do mesec dana; vibrant R je najsloženiji jer zahteva najsavršeniju preciznost govornih organa te njegovo ispravljanje može obuhvatiti od 8 do 24 logopedske seanse. Dužina tretmana zavisi i od uključenosti roditelja (uvežbavanja zadatih modela u kućnim uslovima) u rehabilitacioni postupak.
Tretman nepravilnog izgovora glasova kod mladih i odraslih lica obično traje malo duže zbog dugotrajne faze inhibije slušnih navika.
Tretmani se sprovode individualno (2-3 puta nedeljno).
Copyright by Neda Milošević, logoped
Izvor:
- Milošević, N., Čauševac, D., Zelić, M. (2011). Psihosocijalni pristup artikulaciono-fonološkim poremećajima, Specijalna edukacija i rehabilitacija danas: 5. Međunarodni naučni skup. Zbornik radova. Ur. Nenad Glumbić i Vesna Vučinić. Zlatibor: Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, tematski zbornik, 315-321
- Milošević, N., Heđever, M., Drobnjak, B. (2015). Primena digitalnog logopedskog seta u tretmanu lateralnog sigmatizma. Govorno-jezički poremećaji razvojnog doba: II Kongres logopeda Srbije. Međunarodni skup održan 15-17.maja 2015.godine. Zbornik radova Ur. Neda Milošević. Beograd: Udruženje logopeda Srbije,str. 187-195.
- Milošević, N., Čauševac D., Zelić M., Drobnjak B. (2015). Upotreba logopedskih instrumenta: Priručnik. Beograd: Logomedika.
rski sadržaj, koji uključuje grafičke, tekstualne, programske i ostale materijale, nalazi se pod zaštitom važećeg zakona o autorskom i srodnim pravima. U slučaju da želite da objavite neki od sadržaja sa sajta logomedica.rs bez obzira o kojem se mediju radi (elektronski, štampani, ili internet medij), obavezno je obezbediti prethodno pisano odobrenje Centra Logomedica. Neovlašćeno korišćenje smatra se povredom autorskih prava Centra Logomedica i za posledicu može imati pokretanje sudskog spora. Pojedine informacije sa sajta moguće je prenositi pod uslovom da su vidno navedene, u adekvatnom obliku, da je “informacija preuzeta sa sajta 